Origamidekor

Japonya'nın kadim origami sanatı Türkiye'de modern dekorasyonla buluşuyor. Malzemelerden kullanım alanlarıyla faydalarına kadar yararlı bilgiler, bizzat uygulayabileceğiniz yaratıcı fikirler, origami modellerinin fotoğraflı veya videolu yapılışları, dekorasyon önerileri ve daha neler neler! Origami öğrenmek için kurs, atölye ve dersler, sofra ve vitrin düzenleme, etkinlik (event, nişan, düğün) dekorasyonu, özel günler için sevdiklerinize hediye fikirleri; hepsi Origamidekor'da sizleri bekliyor.

İçinde Origami Geçen Filmler ve Diziler (Sürekli Güncelleniyor!)

Origamiye uzun yıllardan beri filmlerde ve dizilerde sık sık yer veriliyor. Ama son zamanlarda belki kendim de özellikle dikkat ettiğim için origami bu alanda kullanımının daha da arttığını fark ettim.
Bu noktada origamiden direkt olarak da dolaylı olarak da yararlananlar var. Kimi yapımlarda origami sadece görsel zenginlik olarak karşımıza çıkarken kimilerinde de senaryoyu kuvvetlendirmek için kullanılabiliyor.
Hal böyle olunca bir liste hazırlamak neredeyse şart oldu. Ne var ki bunun epey öznel bir liste olduğunu belirtmek isterim. Büyük ölçüde izlediğim yapımlara yer verdim ama arada birkaç istisna var.
Hazırsanız filmlerden başlayalım:

1. Kubo and Two Strings (2016)

İlk sırada aslında origaminin en bariz geçtiği film var; Türkçeye Kubo ve Sihirli Telleri diye çevrilmiş. Kubo adlı bir oğlan, geçmişten gelen intikamcı bir ruhu yenmek için bir zamanlar rahmetli babasının giydiği büyülü kıyafeti bulmak zorunda. Film başlı başına güzel bir animasyon; seslendirmede Charlize Theron, Ralph Fiennes ve Matthew McConaughey gibi isimler de cabası.
Origaminin filmde nasıl geçtiğine gelirsek: Kubo, tabiri caizse bir origami performans sanatçısı. Origami eserlerini yapıyor ve onlar da büyülü bir şekilde canlanarak sokaktaki seyircilerin aklını başından alıyor. En fazla kullanılan model samuray ama kaplan, yılan ve daha birçok modeli de görmeniz mümkün. Görsel şöleni ve etkileyici hikayeyi kaçırmayın.

2. Blade Runner (1982)

Bütün post-apokaliptik filmleri izlesem de bir türlü tamamlayamadığım Blade Runner, Türkçesiyle bıçak sırtı, Rick Deckard’ın uzayda bir gemi çalıp dünyaya yaratıcılarını bulmak için dönen dört replikantı yok etmek üzere onların peşine düşmesini anlatıyor. Deckard’ın kendisi de bir replikant mı değil mi tartışmalarını bir kenara bırakarak asıl konumuzdan bahsedelim.
Birinci origami tavuk. Bu, Deckard’ın korkaklık ettiğini ima eden açık bir görsel. İkinci origami olarak Replikant Leon’a da ereksiyon halinde bir erkek figürü bırakılıyor. O da muhtemelen bardaki baştan çıkarıcı kadınlardan birine ait olan yılan derisine işaret ediyor.
Filmde en bariz olarak geçen figür ise üçüncü origami olan tek boynuzlu at. Bu konuda da yukarıdaki soru gibi epey tartışma var. Filmin yönetmen kurgusunu temel alan bir yorum şöyle: Gaff aslında Deckard’ın tek boynuzlu at rüyasını biliyor ve bu modeli ona vererek kendisinin de bir replikant olduğunu ima ediyor. (Atla tek boynuzlu at, insanla replikant karşılaştırması.)

3. Blade Runner 2049 (2019)

Ryan Gosling’in hayat verdiği K karakteri, Rick Deckard’ın görevinin üstlenen yeni bir isim. Bu karakterin keşfettiği, uzun zamandır gömülü olan bir sır onu 30 yıldır kayıp olan eski meslektaşına götürüyor ve tabii ki bu sırada olaylar gelişiyor. Yine karanlık gelecekten bahseden bir film olmasına rağmen izleyemediğim bir film ama muhtemelen o da bir modern klasik adayı.
Bu filmde Gaff, K’ye bir koyun origamisi veriyor. Böylelikle onun bir koyun gibi hep kurallara uyduğunu ima ediyor. (Gerçi bir Nexus 9 olan K de ne yapsın, hep itaat etmesi için inşa edilmiş.) Bir yoruma göre de bu sahne, bilimkurgunun esaslı isimlerinden Philip K. Dick tarafından yazılan “Androidler Elektrikli Koyun Düşler Mi?” kitabına gönderme. 

4. Parasite (2019)

İnsanın içini acıdan trajikomik bir film olan Parazit, Cannes Film Festivali’nden ödülle dönmesiyle 2019 yılında adından epey söz ettirdi. Yönetmen Bong Joon Ho’nun hangi filmini izlediysem hep beğendim (özellikle de post-apokaliptik Snowpiercer’ı). Fakir bir ailenin zengin bir ailenin yaşamına dahil olma çabasını anlatan filmde origami hakkında söyleyeceklerim sürprizbozan olabilir. O yüzden dikkat.
Filmde ailenin ayağını kaydırdığı hizmetçinin kocası aslında evin bodrumunda sefil bir hayat sürdürüyor. Ailenin babası onu keşfettiğinde içeride tavandan sarkan origami turnalar görülebilir. Burada kendi yorumumu yapacağım: Kore kültüründe de Japon kültüründe olduğu gibi bu turna el alışkanlığı muhtemelen. Ben bile elime kağıt geçince kendimi turna yaparken buluyorum. Adam da orada vakit geçirmek için bu yönteme başvurmuş olabilir. Bin turnanın bir dileğe karşılık geldiği imasına rastlamadım.

5. It (2017)

Aynı isimdeki Stephen King romanının yeni uyarlaması olan bu filmde de psikopat palyaço Pennywise’ın dehşet saçmasını izleyebilirsiniz. Burada origami büyük bir anlam taşımasa da başlangıçtaki önemli bir sahnede geçiyor: Georgie kağıttan kayığını kanalizasyona bırakırken Pennywise’la karşılaşıyor. Sonrası da malumunuz.

6. Harry Potter and the Prisoner of Azkaban (2004)

Bu filmde de origami turna geçiyor. Derin anlamı yok ama görselliği yüksek. Birkaç saniyeliğine de olsa  büyüyle canlandırılan bir origami turnanın uçuşunu izlemek keyifli.

7. I Am Sam (2001)

Çok sevimli bir film olduğu için listeye aldım. Burada Sam’in uğruna mücadele verdiği küçük Lucy’nin odasında origami kelebek ağırlıklı bir dönenceden kesit görebilirsiniz.

8. One Thousand Paper Cranes

Henüz tarihi bile açıklanmayan bu filmin başrollerinde Evan Rachel Wood ve Jim Sturgess olacak. Konusu da iki kadının origami turnayla zamanı ve mesafeleri aşması diye geçiyor. Konusu, Türkçeye de çevrilen Sadako ve Kağıttan Bin Turna Kuşu kitabından esinlenilmiş. Yani film, origami turna garantili.

9. Küçük Deniz Kızı Ponyo (2008)

Daha fazla Japon filminde origami geçmesini beklerdim ama tahmin edilenden az çıkıyor. Şu ana kadar bulabildiğim en net örneklerden biri Ponyo'nun kankası Sôsuke'nin elleriyle yapıp yaşlı kadınlara verdiği bir koi balığı (Japon balığımsı).

10. Frozen II (2019)

Henüz yayınlanmamış filmi bile yazmışken listeyi güncellememek olmazdı. Filmi taze taze izlemişken yazmadığım için ayrıntılar kayıp ama Anna'nın Elsa'ya mektubu origami kuş şeklinde attığı ve Elsa'nın da mektubu açtığı sahnelerden bol bol kare var.

11. Con Air

Nicholas Cage'in nispeten eli yüzü düzgün filmlerinden biri olan Con Air'de, oynadığı karakter bir sebepten ötürü hapse düşer. Tabii hapiste vakit bol. Origami öğrenecek de bol vakit varken neden öğrenmesin, değil mi?



***
Şimdi dizilere geçelim:

1. Prison Break

Origaminin en bariz kullanıldığı dizi herhalde Prison Break’tir. Michael Scofield vücuduna dövme yaptırdığı hapishane planı sayesinde abisiyle birlikte sağ salim özgürlüğüne kavuşacak mı diye yiyecek tırnak bırakmadığım günleri hala dün gibi hatırlıyorum.
Tahminimce dizilerde origami akımının öncüsü de bu dizi oldu. Michael’ın mesaj vermek için sık sık başvurduğu model basit seviyede bir kuğuydu. O şartlar altında daha kompleks bir şey yapmasını tabii ki bekleyemezdik. 2017’deki dönüş sezonunda da origamiyi eksik etmemişler, sağ olsunlar.

2. La Casa de Papel 

Yine insanı soluk soluğa bırakan dizilerden La Casa de Papel de origamiden bol bol faydalanıyor. Dördüncü ve son sezonunda da bu geleneğini sürdüreceğini umuyorum. Origami, zekasını kullanmaktan çekinmeyen profesörün eline epey yakışıyor açıkçası. 
Dizinin ilk sezonunda stilize kuş modeli karşımıza çıktı. Aynı kostümler gibi kırmızı renkli olan bu kuş özgürlüğü sembolize ediyor mu emin değilim. Sonraki sezonlarda profesör elini korkak alıştırmıyor. Daha kompleks modelleri de raflarında görebiliyoruz. 
Dördüncü sezon güncellemesi: Dizi origamiye doymuyor.

3. Rick & Morty

Rick & Morty’nin piyasadaki en yaratıcı yapımlardan biri olduğu gözlerden kaçmıyor. Ama dizinin origamiyi merkeze aldığını söyleyemeyiz. Dördüncü sezonun ilk yarısında sadece bir bölümde at ile kayık origamileri yer aldı. Koca  bir gezegen boyutunda olmak suretiyle diziye yakışır ölçüde absürttü.

4. House of Cards

Politikada gizli kapılar ardında yaşananları gözler önüne seren dizinin bir bölümünde Claire’in elinde kuğu origamisi görmek mümkün. Origaminin katlanarak adım adım bir sonuca ulaşmasıyla siyaset oyunları arasında bağlantı kurulmuş olabilir. 

5. White Collar

Beyaz yakalı suçluları yakalamaya yardım eden eski suçlu Neal Caffrey karakterinin bulunduğu izinin bazı bölümlerini izlesem de izlemediğim iki bölümünde origami modellere yer verildiğini öğrendim. Bu modellerden biri kelebek. Bu bölümleri izlediğimde burayı güncellemeye çalışacağım.

6. Hannibal

İzlemediğim ama merak ettiğim dizilerden olan Hannibal origamiyi az ve öz kullanmış ama hakkını vermiş. Yanlış anlamadıysam diziye özel bir anatomik kalp modeli var. YouTube’a yapılış videosu bile yüklenmiş. İnsan etiyle beslenen Hannibal için gayet manidar.

7. X-Files

Gizli Dosyalar’daki origami varla yok arası ama diziyi sevdiğim için ona yer vermek istedim. 1994’te yayınlanan “Born Again” bölümünün en sonunda gizemli çocuğun sırrı ortaya çıkarken devrilen eşyalar arasında karışık hayvan origamileri de var.

8. How to Sell Drugs Online (Fast) (2019)

Netflix'in Alman gençlik komedisinin antipatik baş karakteri Moritz ikinci sezonda dayak yerken xKira7'nin karavanının tavandan sarkan turna gözlerden kaçmıyor. (Netflix ekran görüntüsü aldırmadığı için ekranın fotoğrafını çekmek durumundayım. Görüntü kaliteleri o yüzden düşük.)

9. The Boys (2019)

İlk sezonunu bayıla bayıla izlediğim, süper kahramanları şerefsiz olarak gösteren dizi, ikinci sezonda hoş bir sürprizle karşıma çıktı. Antisosyal ve sempatik Kimiko karakterinin stresini origamiyle attığını görebilirsiniz (aynı ben...) İki ayrı sahnede origami yaptı ama tekini yakalayabildim.

10. Babil (Türk Dizisi)

Hep yabancı örneklerden gidiyorum. Ama yerli bir örnek de buldum sonunda. Yerli online ve offline reklamlarda origami örnekleri kullanılsa da bir dizi de ilk defa şöyle karşımıza çıkmış (annemin keşfidir):

11. The Good Doctor (3. Sezon)

Yabancıların falcı dediği, bizde tuzluk diye bilinen bir modelin yapıldığı kareleri çekmişim ama hangi dizi veya film olduğunu not etmemişim. Aferin bana! Tarihten yola çıkarak bu dizi olduğunu düşünüyorum ama yanılma payım var tabii.

12. Sherlock - The Blind Maker (2011)

İçinde bu kadar bariz origami geçen bir dizi bölümünü bu zamana kadar nasıl kaçırmışım acaba? Aslında 2011'de izlemiştim ama o zamanlar origamiye ilgili olsam da ortada Origamidekor yoktu. Bu sürükleyici bölümde, listedeki diğer maddelerin birçoğundan farklı olarak ayan beyan origami yapımına da yer verilmiş.
Not: Tek kare kağıttan origami lotus yapımını Origamidekor'un YouTube hesabında bulabilirsiniz.
Bu da sanırım başka bir bölümde Black Lotus tarikatini anarlarken görünen bir sahne.

13. Sherlock - The Empty Hearse

Sherlock'ta origami bitmiyor. 3. sezonun 2. bölümünde de Sydney Opera Binası'nın origamisi var. (Araya bir de kuğu karışmış.) Sherlock dünyalar kadar Sydney Opera Binası'yla basılınca "Galiba kontrolü kaybettim" diyor. İkonik bir dizi sahnesi.

14. Heroes

Heroes'u izleyeli çok oldu ve o sıralarda Origamidekor'un esamesi bile yoktu. O yüzden dizinin kadrolu Japon'u Hiro Nakamura'nın bizleri origami manyağı yaptığını çoktan unutmuşum. Bir tweet sayesinde hatırladıktan sonra hemen buraya ekledim.
Seyredilebilecek mi bilmemekle beraber bir de GIF versiyonunu ekliyorum. Burada odadaki turnalar daha iyi görülebiliyor. Başka görüntülerini de bulursam buraya ekleme yaparım.

15. Why Women Kill? (1. Sezon 4. Bölüm)

2019 yapımlı bu diziyi 2020'de keşfettim. Ama nasıl keyifli anlatamam. Bir kurguda aradığım her şey var. Dizide üç ayrı zaman işleniyor. Aşağıdaki sahneler 60'lardan. (Sürprizbozan) Koca bir sahneyi peçeteden origami kuğu yapımı konusuna ayırmışlar:
Dizinin karakteri kafası güzel halde kuğuyu övüyor, onu yapan kadın onore oluyor, kocası "aman canım, çok kolay herkes yapar" diyor, "Hadi yapın da görelim" diye isyan çıkıyor masada. Gerçekten de deneyenler yapamıyor. Origami yapan izleyiciler seviniyor. :)

16. Lupin

Netflix'in sürükleyici dizisi Lupin de ilk sezonun ilk bölümünde, yani dakika bir gol bir, origami örneği sergiledi. Baş karakterimiz, eski eşine gizlice para verirken yanına bir de origami gül kondurmayı ihmal etmiyor. Bu gazla her bölümde origami görürüz dedim ama sanırım tek seferlik bir jestti. 

17. Modern Family (9. Sezon 14. Bölüm)

Daha önce neden izlemedim dediğim dizilerden olan Modern Family'nin sonuna yaklaşırken ilk defa bir origami sahnesiyle karşılaştım. Frapan Cam eşi Mitchell'ı etkilemek için internetten origami dersi almış ve Sevgililer Günü için içinde haiku olan bir origami kimono kart hazırlamış. Origami = romantizm

18. Bridgerton (1. Sezon 8. Bölüm)

Netflix'in romantik prensli masalsı dizisini bizzat izlemedim. Ama elbette origami camiasında denk gelmemek mümkün değil. Buradaki origami sahnesi "Bakın burada yapılmışı var" tadında. Kağıdı alıyor, kameranın açısı değişiyor ve hooop at olmuş. O kadar da değil desem de fotoğraflarını ekliyorum tabii ki.

19. Aşk 101

İzlediğim ve izlemediğim her dizide en az bir origami sahnesi olacak sanırım. Yerli dizi izlemesem de kuşlar haber uçuruyor. 

20. Brooklyn Nine-Nine

Origamidekor'dan önce dikkat etmediğim sahneler de önüme düşüyor arada. Severek izlediğim bu dizinin ilk sezon 21. bölümünde meğer Terry origami yapıyormuş ama unutup gitmişim. Herkes önce turna yapmaya girişiyor.

21. The Office

The Office de yine Origamidekor öncesine gelen bölümlerden birinde origamiye yer vermiş. Ryan'ı ofis arkadaşlarına pek tabii ki origami turnasını gösterirken görebilirsiniz. Bölümü bilmiyorum, fotoğrafa ayrıca denk geldim.

22. How I Met Your Mother

Lily'nin anaokulu öğretmenini olmasının da etkisiyle ekip hep birlikte origami yapmaya girişir. Başarılı çabaların ekran görüntüsünü almak kolay olmadı. Ama Barney'nin başarısız çabası epey vurgulanıyor. İşte o kareler...


23. Community


En sevdiğim diziler sıralamasında zirveye oynayan Community'yi neden listeye bu kadar geç dahil ettim bilmiyorum. Dizinin intro'su birkaç bölüm haricinde hep origami tuzluk. İzlerken fark etmemiştim ama her sezon kağıdın biraz daha buruşup eskidiğini de yazmışlar.

Bonus 1: Between the Folds (2008, belgesel)


Origamiyle ilgilenen kişiler için çölde bir vaha gibi olan bu belgeseli İngilizce orijinal dilinde izleyebilirsiniz. (Daha sonra Türkçe altyazılı yüklenip yüklenmediğine bakmadım.) Eric Joisel ve Robert Lang dahil olmak üzere birçok maharetli origami sanatçısına yer veriliyor.
Belgeselin hoşuma giden bir yönü, sadece klasik origamiye yer vermemesi. Origami dünyasındaki “Origami nedir, ne değildir?” tartışmasını geniş ölçekte ele alıyor. Soyut ve sanatsal origamiler, matematiksel ve simetrik origamilere alternatif kapılar açan favorilerim.

Bonus 2: Darren Hayes, "Who Would Have Thought?" (klip)

Darren Hayes'i çok sevmeme rağmen bir noktada takip etmeyi bırakmışım (o da zaten 10 sene önce müzik piyasasından elini eteğini çekmiş). YouTube-Spotify iş birliğiyle geç kalınmış bir keşifte bulundum. Hiç olmamasından iyidir. Açıkçası mest oldum.
Bu klibi Darren Hayes'in eşi Richard Cullen yapmış. Kendisi hem animasyoncu, hem tasarımcı, hem yönetmen hem de senarist olduğu için pek zorlanmamıştır diye tahmin ediyorum. Origamiden bir kuşun kısa ömrüne tanık olma fırsatını kaçırmamanızı öneririm.


Bu arada, bu şarkının yer aldığı This Delicate Thing We've Made albümünün genel teması da zaten origami. Burada albüm kapağını paylaşacağım ama oradaki görüntünün kısa kısa da olsa "On the Verge of Something Beautiful" klibinde geçtiğini de belirteyim.

Bonus 3: Komple İspanyolca Bir İsim (kısa film)

Bu kısa filmi Instagram'da takipleştiğimiz Lucia da Costa mesajla gönderdi, iyi ki de gönderdi. Animasyon baştan aşağı origami turna ve bin turna efsanesiyle ilgili. Ama gözyaşlarınızın sel olma potansiyeli var, baştan uyarmış olayım.

Bu gönderiyi Instagram'da gör

Un par de hermanas gemelas intentan doblar mil grullas de origami con la esperanza de recuperarse de una enfermedad mortal. "A Folded Wish" es un cortometraje de graduación creado por 19 estudiantes que se especializaron en cursos de animación digital e ilustración en The One Academy of Communication Design. El arte y la creación de "Un deseo plegado": https://www.therookies.co/entries/4852 Créditos de animación digital: Yeow Chien Huey, Sion Ng Jia Shen, Jhan Tan, Teo Zheng Yang, Philip Oh, Wong Wai Hon, Yap Saw Sin, Tan Chee Lim, Michael Phuah Créditos de ilustración: Nur Halimah binti Abdul Halim, Teng Xie Le, Siti Balqis binti Abdul Rahman, Quah Yu Sean, Lu Yee Ann, Yong Zheng Tat, Tong Cheng Hin, Yusna Lim Yung San, Wong Kahzhuan Facebook: https://www.facebook.com/afoldedwish Vimeo: https://vimeo.com/artmoeba/afoldedwish #animation #origami #TheOneAcademy #DigitalAnimation #TalentShowcase #TopArtSchool #ArtAndDesign #milgrullas

Japón y Colectividad Japonesa (@colectividadjaponesa)'in paylaştığı bir gönderi ()


Daha birçok filmde ve dizide origami geçiyor. Dilerseniz iMDB’deki kapsamlı listeye de göz atabilirsiniz. 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.