Sadako Sasaki ve Bin Origami Turna

İkinci Dünya Savaşı’nın sebep olduğu trajedilerin haddi hesabı yok. Hele de Hiroşima’ya atılan atom bombasının. Origamiyi az çok takip eden hemen herkes İkinci Dünya Savaşı’nı ve Hiroşima’yı duyunca ismini tam hatırlayamasa bile Sadako Sasaki ve bin origami turna hikayesini anımsayacaktır.

Sadako Sasaki Kimdir?

Sadako Sasaki, 7 Ocak 1943’te Japonya’da dünyaya gelir. 6 Ağustos 1945’te, o iki yaşındayken, Hiroşima’da Misasa Köprüsü’nün yanındaki evinin yakınlarına atom bombası düşer. O civardaki birçok kişi gibi Sadako’da yüksek miktarda radyasyona maruz kalır. Çok geçmeden lösemiye yakalanır, yıllarca tedavi görür.  12. yaşını neredeyse tamamen hastanede geçirir ve 25 Ekim 1955 sabahında orada hayatını kaybeder. Ölürken ailesi de yanındadır.

Sadako hastanede geçirdiği süre zarfında, bin origami turna katlayınca bir dilek bahşedildiği senbazuru efsanesinden yola çıkarak bin origami turna katlamaya girişir. Sadako ve Kâğıttan Bin Turna Kuşukitabında Sadako’nun bin turnadan 644’ünü katlayabildiğinden ve ölümünden sonra sınıf arkadaşlarının onun anısına geri kalan turnaları katladığından bahsedilir. Hiroşima Barış Anıt Müzesi ise Sadako’nun bin turnayı katladığını ama dileğinin gerçekleşmediğini söyler.

Kaç turna katlamış olursa olsun Sadako, Japonya’nın Hiroşima Atom Bombası’na (ve tabii İkinci Dünya Savaşı’na) verdiği kurbanların sembolü haline gelir. Hiroşima Barış Parkı’na Sadako’nun elinde origami turna tuttuğu bir heykeli dikilir ve her yıl, hem Sadako’nun ölüm yıldönümünde hem de ataların ruhlarının onurlandırıldığı Obon Günü’nde (Bon Festivali’nde) buraya origami turnalar bırakılır.

Bu anma Japonya sınırlarını aşıp dünya çapına ulaşmıştır. Birçok ülkeden birçok kişi bizzat oraya gidemese de bin origami turnayı kendisi yapar ve bazen Japonya’ya gönderir. Türkiye’de de 2015 yılında Sunay Akın kurucusu olduğu İstanbul Oyuncak Müzesi’nde böyle bir etkinlik düzenlemişti. Nâzım Hikmet’in ünlü kız çocuğu şiiri de (“Şeker de yiyebilsinler”) Sadako Sasaki adına yazılmıştır.

İlgili Yapıtlar

Sadako Sasami’nin Eleanor Coerr tarafından çocuklara uygun olarak yazılan ve Zuhal Yeke tarafından çevrilip Beyaz Balina yayınları tarafından basılan Sadako ve Kâğıttan Bin Turna Kuşukitabını okuyarak konuyu kurgusal yönüyle görebilirsiniz. Kitabın epey duygusal bir dille yazıldığını belirteyim.

Ayrıca, One Thousand Paper Cranes (Bin Kâğıt Turna) adında bir film de yapım aşamasında. Başrollerde Evan Rachel Wood, Jim Sturgess ve Shinobu Terajima var. Tam olarak kitabın uyarlaması olmayacak ama yukarıdaki kitapta geçen unsurlardan yararlanacak.

Bin origami turna (senbazuru) efsanesi hakkında ayrıntılı bilgi için sizi ilgili yazıma beklerim.